Ý nghĩa hoa đào, hoa mai ngày Tết - Biểu tượng sức sống mãnh liệt

Theo quan niệm dân gian, hoa đào, hoa mai là biểu tượng của sự may mắn, giúp xua đuổi ma quỷ. Tuy nhiên, ý nghĩa thực sự của hai loài hoa này không hẳn là như vậy. Kính mời quý vị cùng đón đọc bài viết dưới đây để hiểu về sự tích và ý nghĩa sâu xa của hai loài hoa này!

Sự tích của hoa đào, hoa mai trong ngày Tết

1. Sự tích hoa đào

Tích xưa kể rằng, ở vùng núi Sóc Sơn có một cây đào cổ thụ, cành lá sum suê, hoa nở rất đẹp. Cây đào chính là nơi trú ngụ của hai vị thần là Thần Trà và Uất Lũy. Các Ngài là thiện thần và thường che chở, bảo hộ cho dân chúng khỏi sự quấy phá của ma quỷ. Vậy nên, dân chúng rất quý mến các Ngài cũng như quý cây đào.

Thế nhưng, cứ đến ngày cuối năm, hai vị Thần Trà và Uất Lũy phải lên thiên đình chầu Ngọc Hoàng. Chính vì thế, lũ ma quỷ được dịp hoành hành, đến trêu chọc người dân. Để ma quỷ khỏi quấy phá, dân chúng đã nghĩ ra một cách là đi hái những cành đào ở núi Sóc Sơn về cắm trong nhà từ cuối năm cho đến hết Tết. Bởi họ nghĩ rằng, ma quỷ sợ hai vị thần và hai vị thần lại ngụ ở cây đào nên có thể chúng sợ cả cây đào, cành đào. Có lẽ xuất phát từ tích truyện này mà cây đào thường xuất hiện trong mỗi dịp Tết đến xuân về với ý nghĩa xua đuổi ma quỷ.

Tuy nhiên, đây là câu chuyện được lưu truyền lại, còn sự thật hoàn toàn không phải như vậy.

2. Sự tích cây mai

Sự tích hoa mai bắt nguồn từ một cô gái tên Mai. Cô và cha mình đều là những võ sĩ rất giỏi, trừ tà và diệt được yêu tinh. Chuyện kể rằng, năm ấy có một con yêu tinh đến quấy phá, hai cha con cô đã dũng cảm lên đường tiêu diệt nó. Tuy diệt được yêu tinh, nhưng không may sau đó, cô gái lại bị một con thần rắn quấn chết. Cảm thương trước tấm lòng hiệp nghĩa của Mai, người dân mang xác cô về chôn cạnh ngôi miếu.

Thời gian sau, từ ngôi mộ mọc lên một cây ra hoa vàng rất đẹp. Người dân lấy tên của cô đặt cho cây và gọi là cây mai. Từ đó trở đi, vì hoa mai rất đẹp lại nở vào mùa xuân cho nên người ta thường lấy về để chơi Tết, chơi xuân cũng như để cầu may mắn, xua đuổi ma tà.

Thế nhưng, đây là những câu chuyện dân gian, truyền thuyết được truyền miệng qua bao thế hệ, sự thật thì còn nhiều tranh luận.

Ý nghĩa của hoa đào, hoa mai

Hoa đào, hoa mai là những loài hoa rất đẹp. Vào mùa thu và mùa đông, cây đào, cây mai trút hết lá, để lộ những cành khẳng khiu, sần sùi. Nhưng khi xuân chớm đến, từ những cành khô ấy, nụ hoa vươn mình hé nở, tô điểm cho mùa xuân thêm tươi đẹp.

Vẻ đẹp ấy khiến chúng ta cảm nhận được sức sống mãnh liệt của thiên nhiên. Nhìn cành đào, cành mai, con người cũng khát khao một sức sống mạnh mẽ và tràn đầy như vậy.

Có lẽ cũng vì thế mà hình ảnh hoa đào, hoa mai được các thiền sư đưa vào những áng văn vần thơ như:

Trong bài thơ Cáo Tật Thị Chúng của thiền sư Mãn Giác có mượn hình ảnh hoa mai để nói về sự giác ngộ của người tu hành:

“Xuân khứ bách hoa lạc,

Xuân đáo bách hoa khai.

Sự trục nhãn tiền quá,

Lão tùng đầu thượng lai.

Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận,

Đình tiền tạc dạ nhất chi mai”.

Bản dịch của Ngô Tất Tố:

“Xuân qua trăm hoa rụng

Xuân đến trăm hoa nở

Trước mắt việc đi mãi

Trên đầu già đến rồi

Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết

Đêm qua sân trước một nhành mai”.

Đây là bài thơ nổi tiếng trong nhà thiền nói về sự giác ngộ của người tu hành: Phải trải qua mưa đông gió rét, trải qua những đau khổ, những khó khăn, chướng ngại mới có thể bật lên trí tuệ giác ngộ; giống như hoa mai, phải trải qua đêm đông, gió lạnh mới có thể mọc lên được và càng lạnh thì hoa mai càng đẹp, càng nở rộ. Cho nên hoa mai được tượng trưng cho sức sống.

Trong bài thơ Cuối Xuân của Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông có viết về hoa đào:

“Thuở bé chưa từng rõ sắc không,

Xuân về hoa nở rộn trong lòng.

Chúa Xuân nay bị ta khám phá,

Thiền bản, bồ đoàn, ngắm cánh hồng”.

Như vậy, có thể thấy đối với những loài hoa mai hoa đào, các vị thiền sư ngày xưa rất quý. Vì đây là hai loài hoa biểu tượng cho sức sống mãnh liệt mà chúng ta nên học. Dù trải qua thời gian trụi hết lá cành nhưng sức sống vẫn còn nguyên, vẫn đầy ắp bên trong; để đến kỳ trổ nụ hoa, đem lại sắc xuân cho đời.

-

Trên đây là những chia sẻ của Thầy Thích Trúc Thái Minh về ý nghĩa hoa đào, hoa mai ngày Tết. Mong rằng, mỗi chúng ta đều có thể trở thành như những đóa hoa đào, hoa mai - luôn mạnh mẽ, tràn đầy sức sống và đem lại những giá trị ý nghĩa cho đời.